Ngọc Thanh
FIFA rơi vào tâm điểm của một vụ kiện tập thể chưa từng có tiền lệ khi 100.000 cầu thủ chuyên nghiệp tại châu Âu và Vương quốc Anh đâm đơn kiện vì cho rằng họ bị ảnh hưởng bởi các quy định sai phạm của tổ chức này suốt hơn hai thập kỷ.
Tổ chức đứng sau vụ kiện là Justice for Players (JfP), đại diện cho khoảng 100.000 cầu thủ từng thi đấu tại các câu lạc bộ thuộc Liên minh châu Âu và Vương quốc Anh từ năm 2002 đến nay. Đơn kiện đã được đệ trình tại tòa án khu vực Midden-Nederland (Hà Lan), với mục tiêu chính là yêu cầu FIFA bồi thường thiệt hại tài chính do áp đặt những quy định chuyển nhượng bị xem là trái luật.
Nguồn gốc của sự việc xuất phát từ phán quyết mang tính bước ngoặt của Tòa án Công lý châu Âu (CJEU) trong vụ kiện liên quan đến Lassana Diarra. Khi cầu thủ người Pháp muốn rời Lokomotiv Moscow để đầu quân cho Charleroi (Bỉ), anh bị cản trở bởi các quy định chuyển nhượng nghiêm ngặt của FIFA. Tòa án châu Âu kết luận rằng những quy định này vi phạm quyền tự do di chuyển lao động và luật cạnh tranh của EU.
Cụ thể, yêu cầu cầu thủ phải có "lý do chính đáng" để đơn phương chấm dứt hợp đồng, cùng với việc quy trách nhiệm liên đới cho cả câu lạc bộ mới lẫn cũ, đã tạo nên một cơ chế trói buộc không cần thiết. Theo CJEU, đây là rào cản gây thiệt hại cho hàng chục nghìn cầu thủ trong hơn hai mươi năm qua - những người có thể đã mất cơ hội nghề nghiệp và thu nhập vì bị hạn chế quyền tự do chuyển nhượng.
Justice for Players khẳng định đã thu thập đủ bằng chứng và dữ liệu để chứng minh mức độ ảnh hưởng rộng lớn của các quy định nói trên. Theo tổ chức này, nhiều cầu thủ bị mắc kẹt trong các hợp đồng không công bằng, không thể rời đi dù muốn và buộc phải hy sinh lợi ích cá nhân vì sợ bị kiện ngược hoặc bị cấm thi đấu. Tổng thiệt hại chưa được ước tính đầy đủ, nhưng số lượng cầu thủ bị ảnh hưởng đã lên đến 100.000 người - khiến đây có thể trở thành vụ kiện tập thể lớn nhất trong lịch sử thể thao chuyên nghiệp.
Hiệp hội cầu thủ chuyên nghiệp châu Âu (FIFPRO Europe) nhanh chóng lên tiếng ủng hộ hành động pháp lý từ JfP. Trong tuyên bố chính thức, FIFPRO gọi đây là “hệ quả tất yếu” của phán quyết từ CJEU, đồng thời nhấn mạnh rằng hệ thống bóng đá toàn cầu cần được cải tổ theo hướng minh bạch, công bằng và tôn trọng quyền lao động.
Tổ chức này cũng cam kết thúc đẩy đối thoại với các bên liên quan nhằm bảo vệ lợi ích hợp pháp của cầu thủ - những người đang gánh trên vai trọng trách duy trì sức sống cho môn thể thao vua.
Với quy mô và sức ảnh hưởng của vụ kiện, giới chuyên môn cho rằng đây có thể là cột mốc làm thay đổi toàn bộ hệ thống chuyển nhượng cầu thủ hiện hành. Trong một thế giới bóng đá vốn đang bị kiểm soát bởi các tổ chức quyền lực, việc hàng nghìn cầu thủ cùng đứng lên đòi quyền lợi không chỉ phản ánh sự chuyển mình về nhận thức mà còn mở ra khả năng tái định hình lại toàn bộ cấu trúc quản trị trong những năm tới.
Ngọc Thanh
